Gittiğin Her Yere Kendini De Götürürsün, Jon Kabat-Zinn

“Meditasyon basitçe, kendiniz olmak ve olduğunuz bu kişi hakkında bir şeyler bilmekle ilgilidir…”

—Jon Kabat-Zinn

Merhaba,

Şimdiki ana yönelik farkındalığın azalması genellikle derinlerde yatan korkulardan ve güvensizliklerden kaynaklanan bilinç dışı ve otomatik eylemlerimiz ve davranışlarımız yoluyla başka sorunlar da yatar. Bu sorunlar dikkate alınmadığı takdirde zamanla artar ve sonunda kendimizi sıkışmış ve iletişimsiz kalmış gibi hissetmemize neden olabilir. Zamanla enerjimizi daha fazla tatmin ve mutluluk, hatta belki de daha fazla sağlık getirecek şekilde yeniden yönlendirme becerimize olan inancımızı kaybedebiliriz.

“Bilinçli farkındalık kendimizi sıkışmışlıktan kurtarmak , bilgeliğimiz ve canlılığımızla tekrar temasa geçmek için basit ama güçlü bir yol sağlar.”

Yazarın Notu

Yürüme Meditasyonu’ndan sonra şimdiki anın büyüsüyle durdum. Çay terapisiyle maviye gökyüzüne, martılara ve denize bakarken düşündüm.

Denizin yüzeyinde her zaman dalgalar vardır. Bu dalgalar bazen büyük, bazen küçük, bazen de neredeyse hissedilemez olur. Dalgalar gelip giden, yönü ve şiddeti değişen rüzgarlar ile hareketlenir, tıpkı hayatımızdaki stres ve değişimin rüzgarlarının zihnimizde yarattığı dalgalar gibi. Meditasyonu anlayan insanlar, meditasyonun bu dalgaları sihirli bir şekilde durdururlar.

Düşüncelerimden uzaklaşıp, deniz manzaralı şezlonglardan birine oturdum. Jon Kabat-Zinn‘in yeni kitabı “Gittiğin Her Yere Kendini De Götürürsün” ile önce bir kare çekip anı ölümsüzleştirdim. Sonra çayın verdiği huzurla kitabın sayfalarında ilerlerken Zinn’in şu önemli sorusuyla karşılaştım:

“Hayatınızda bir an için bile olsa, bir şeyler için koşturmayı bırakıp sadece durabiliyor musunuz? Şu an durabilir misiniz?”

Ne durumda olursak olalım, bulunduğumuz yerle ve durumla gerçekten temas halinde olabilmek için şimdiki anın içimize işlemesine yetecek kadar uzun bir süre durmamız gerekir. Ancak çoğu zaman geçmiş veya gelecekle, ne istediğimizle, nelerden hoşlanıp hoşlanmadığımızla veya nelerden korktuğumuzla meşgul olduğumuz için biraz durup şimdiki anın büyüsünü yakalamakta zorlanırız. Bu durumda ihtimallerin zenginliğini tam olarak fark etmeyebiliriz. Bunun yerine kim olduğumuzu, nereye gittiğimizi, neler olup bittiğini zaten bildiğimize dair kişisel bir kurguya saplanıp kalırız. Adeta gerçeklik dediğimiz bir rüyada yaşarız.

Budistlerin “cehalet” ya da bilinçsizlik dediği şey

Gittiğin Her Yere Kendini De Götürürsün, adlı kitap bu tür rüyalardan ve çoğu zaman bunların dönüştüğü kabuslardan uyanmakla ilgilidir. Böyle bir rüyada olduğunuzu bile bilmemek, Budistlerin “cehalet” ya da bilinçsizlik dediği şeydir. Bu bilmeme haliyle temasta olmaya ise “bilinçli farkındalık” denir. Bu rüyalardan uyanma işi meditasyon işidir; uyanıklığın, şimdiki an farkındalığının sistematik olarak geliştirilmesidir. Bu uyanış “bilgelik” olarak adlandırılabileceğimiz neden-sonuç ilişkisiyle ve varlıkların birbirine bağlılığını derinlemesine gördüğümüz için artık kendi yarattığımız bir rüya tarafından dikte edilen bir gerçekliğin içinde sıkışıp kalmama durumuyla paralel ilerler. Yolumuzu bulmak için bu ana daha fazla dikkat etmemiz gerekir. Yaşamak, gelişmek, hissetmek ve değişmek için sahip olduğumuz tek vakit budur.

“Meditasyondan söz ederken, bunun popüler kültürde gösterildiği gibi garip ve gizemli bir faaliyet olmadığını bilmemiz önemlidir.”

Meditasyon Nedir?

Meditasyon basitçe, kendiniz olmak ve olduğunuz bu kişi hakkında bir şeyler bilmekle ilgilidir… Hoşunuza gitse de gitmese de hayat denilen bir yolda olduğunuzu fark etmekle ilgilidir. Meditasyon ; hayat dediğimiz bu yolun bir yönü olduğunu, her an geliştiğini ve şimdi, şu anda olanın bir sonraki anı etkilediğini görmemize yardımcı olabilir.

Eğer şu anda olanlar daha sonra olacakları etkiliyorsa; o zaman şu anda olanlarla daha fazla temas halinde kalmak, içsel ve dışsal duruşunuzu belirleyebilmek ve bulunduğunuz yolu ve gittiğiniz yönü net bir şekilde algılayabilmek için arada sırada etrafa bakma mantıklı değil midir? Bunu yaparsanız, belki de içsel varlığınıza daha uygun bir rota çizmek için daha iyi bir konumda olabilirsiniz. Böylece bu manevi bir yol, yürekli bir yol Y ile sizin yolunuz olur. Aksi takdirde, şu andaki bilinçsizliğinizin devinimi sonraki anları biçimlendirir. Günler, aylar ve yıllar fark edilmeden, değerlendirilmeden ve kıymeti bilinmeden hızla geçip gider.

Yarım Gerçekler

Mezarımıza doğru ilerleyen sisli örtülü, kaygılı yokuşta durmaya devam etmek veya ölmeden önce sisi dağıtan bir berraklığa uyanıp bunca yıl hayatın nasıl yaşanacağı ve neyin önemli olduğu hakkında düşündüklerimizin en iyi ihtimalle korkuya ya da cehalete dayanan ve hayatımızı sınırlayan fikirlerimizden oluşan sorgulanmamış yarım gerçekler olduğunu ve gerçekliğin ya da hayatımızın olması gereken halinin bu olmadığını fark etmek çok kolaydır.

Uyanma işini bizim için başka hiç kimse yapamaz. Uyanış nihayetinde her birimizin yalnızca kendimiz için yapabileceği bir şeydir. Eninde sonunda gittiğiniz her yere kendinizi de götürüsünüz. Gelişen hikaye sizin hayatınızdır.

Bilinçli farkındalığı öğretmeye adanmış uzun bir yaşamın sonunda, muhtemelen kendi yollarını bulmalarını kolaylaştırabileceğini uman takipçilerden nasibini alan Buddha onlara konuyu şu şekilde özetlemiştir:

“Kendinize ışık olun.” –Buddha

Kitabın Amacı

Bu kitap aynı zamanda halihazırda meditasyon yapan ve daha büyük farkındalık ve içgörü içeren bir yaşam tarzına duydukları bağlılığı arttırmak, derinleştirmek ve pekiştirmek isteyenlere de sunulmaktadır. Burada kısa bölümler halinde hem resmi pratik denemelerimizde hem de bunu günlük hayatımızın her alanına taşıma çabalarımızda bilinçli farkındalık kavramına odaklanılmaktadır. Her bölüm, çok yönlü bilinçli farkındalık cevherinin bir yüzüne bir bakış sağlamaktadır. Bölümleri bu cevherin etrafında küçük dönüşler yapacak şekilde birbirleriyle ilişkilendirdik. Bazı bölümler birbirine benzeyebilir ancak her bir yüz, aynı zamanda farklı ve benzersizdir.

Bilinçli farkındalık cevherine yönelik bu çalışma, akıl sağlığı ve bilgeliğe doğru bir rota çizmek isteyen herkes için sunulmuştur. Burada gereken şey; kişinin ne olursa olsun içinde bulunduğu ana cömertlik, kendine karşı nezaket ve olasılıklara karşı açıklıkla derinlemesine bakmaya istekli olmasıdır.

1. Kişisel bir bilinçli farkındalık pratiği yaratmanın veya mevcut bir pratiği derinleştirmenin arkasında yatan sebepleri incelemektedir. Okuyucuyu, bilinçli farkındalığı hayatına farklı şekillerde sokmaya teşvik eder.
2. Resmi meditasyon pratiğinin bazı temel yönlerini incelemektedir. Resmi pratik diğer aktiviteleri kasıtlı olarak durdurup bilinçli farkındalık ve konsantrasyon geliştirmeye yönelik belirli yöntemlere giriştiğimiz belirli zaman dilimlerini ifade eder.
3. Bilinçli farkındalık üzerine bir dizi pratiği ve perspektifi incelemektedir. Her üç bölümde de bulunan bazı başlıklar hem resmi hem de resmi olmayan bilinçli farkındalık pratikleri kişinin yaşamına dâhil etmesine yönelik açık önerilerle sona erer. Bunlar “DENEYİN” başlığı altında yer almaktadır.

Bu kitap başka kaynaklar veya destekler gerekmeden kişinin kendi başına meditasyon pratiği yapabilmesi için yeterli talimatları içermektedir.

Bilinçli Farkındalık (Mindfulness): Emerson, Thoreau ve Whitman

Bilinçli Farkındalık (Mindfulness) Doğu’ya özgü ne de mistiktir. Thoreau 1846’da New England’da sıradan zihin durumumuzla ilgili aynı sorunu tespit etmiş ve bunun talihsiz sonuçları hakkında büyük bir heyecanla yazmıştır.

Budizm, Taozim ve yoganın temelinde yatan ve aynı zamanda, Emerson, Thoreau ve Whitman gibi kişilerin eserlerinde ve Kızılderili bilgeliğinde de rastladığımız bu yolun sırrı şimdiki anı takdir etmek ve sürekli olarak dikkat ve anlayışla yaklaşarak şimdiki anla samimi bir ilişki geliştirmektir.

Thoreau Walden Pond’da son mesajı şuydu: “Sadece uyanık olduğunuz gün doğar.” Hayatımızın gerçekliğini ona hala sahipken kavramak istiyorsak, yaşadığımız ana uyanmamız gerekir. Aksi takdirde bütün günler, hatta bütün bir yaşam fark edilmeden geçip gidebilir.

➤ Bunu yapmanın pratik yollarından biri diğer insanlara bakmak ve kendinizi gerçekten onları mı yoksa sadece onlar hakkındaki düşüncelerinizi mi gördüğünüzü sormaktır. Zaman zaman kendinize “şu an uyanık mıyım?” diye sorun.

Yazarın Notu:

Ben bilinçli farkındalığı basitçe bilinçli yaşama sanatı olarak düşünmeyi seviyorum. Bunu uygulamak için Budist ya da yogi olmanıza gerek yok. Aslında Budizm hakkında biraz bilginiz varsa, en önemli hususun kendiniz olmak ve zaten olmadığınız bir şeye dönüşmeye çalışmamak olduğunu bilirsiniz. Dolayısıyla bilinçli farkındalık herhangi bir (dini veya bilimsel) inanç veya gelenekle çatışmaz veya size herhangi bir fikir satmaya çalışmaz.

“Bilinçli farkındalık pratiği genel yapısı itibariyle nazik, anlayışlı ve besleyicidir. Bunu içtenlik olarak düşünmek de mümkündür.”

Derin doğanızla temas halinde olmanız dileğiyle…

Gittiğin Her Yere Kendini De Götürürsün, okumayanlara tavsiye, okuyanlara bilgiyi hatırlatma amaçlı. “Gittiğin Her Yere Kendini De Götürürsün” adlı eser, Jon Kabat-Zinn’in farkındalık (mindfulness) yaklaşımını sade, şiirsel ve doğrudan bir dille sunduğu en etkili kitaplardan biri. Günümüzde bu eser, sadece bireysel huzur arayışına değil; liderlik, sağlık, eğitim ve organizasyonel dönüşüm alanlarına da ışık tutuyor.

Eserin Günümüz İçin Önemi Nedir?

1. .Zamanın Ruhuna Dokunuyor
   • Modern yaşamın hızına karşı bir duruş öneriyor: “Dur ve fark et.”
   • Geçmişe takılmadan, geleceği kontrol etmeye çalışmadan, şimdiki anın içinde köklenmeyi öğretiyor.
2. Kültürel ve Kurumsal Dönüşümde Rehber
   • Sağlık sistemlerinde, eğitimde, liderlik gelişiminde ve hatta askerî yapılarda bile mindfulness temelli programların temelini oluşturuyor.
   • Özellikle stres, tükenmişlik ve dikkat dağınıklığı gibi çağın sorunlarına karşı bilimsel temelli bir çözüm sunuyor.
3. Kendilik Bilinci ve Etki Arzusu Arasında Köprü
   • Senin yazı alanındaki “çekirdek”, “kalibrasyon” ve “etki yaratma” temalarıyla doğrudan örtüşüyor.
   • Kitap, kişinin kendini tanımasıyla başlayan bir içsel liderlik yolculuğu sunuyor.

Jon Kabat-Zinn Hakkında Özgün Biyografi

Jon Kabat-Zinn, 1944 yılında New York’ta doğdu. Babası Elvin Kabat bir immünolog, annesi Sally Kabat ise bir ressamdı. Bilimsel disiplinle sanatsal duyarlılığın birleştiği bir evde büyüdü. MIT’de moleküler biyoloji doktorası yaparken Zen öğretisiyle tanıştı—ve bu karşılaşma, onun yaşam yönünü kökten değiştirdi.

1979’da Massachusetts Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Stres Azaltma Kliniği’ni kurdu. Burada geliştirdiği Mindfulness Temelli Stres Azaltma (MBSR) programı, Batı tıbbına Doğu’nun farkındalık öğretilerini bilimsel bir çerçevede entegre etti. Kabat-Zinn, Budist kökenli teknikleri sekülerleştirerek herkesin erişebileceği bir dil oluşturdu.

Akademik ve Kültürel Etkisi:

• MBSR programı, kronik ağrı, depresyon, anksiyete gibi durumlarda etkili bir destek aracı hâline geldi.
• CEO’lardan mahkûmlara, öğretmenlerden olimpik sporculara kadar binlerce kişiye farkındalık eğitimi verdi.
• Dalai Lama ile Batılı bilim insanları arasında diyaloglar kurarak Zihin ve Yaşam Enstitüsü’nün yönetiminde yer aldı.

Felsefesi: Kabat-Zinn’e göre mindfulness, bir teknik değil; bir yaşam biçimidir. “Harita, bazen bölgeyi örter” der—yani düşüncelerimiz, gerçekliği doğrudan deneyimlememizin önüne geçebilir. Bu yüzden onun öğretisi, düşünceyi değil farkındalığı merkeze alır.

Kişisel Yaşamı: Aktivist tarihçi Howard Zinn’in kızı Myla Kabat-Zinn ile evlidir. Üç çocuk babasıdır. Hayatını, “karmik görevim” dediği farkındalık öğretisini yaymaya adamıştır.

Jon Kabat-Zinn’in Öne Çıkan Eserleri

• Gittiğin Her Yere Kendini De Götürürsün (Wherever You Go, There You Are) Mindfulness pratiğini sade, şiirsel ve gündelik yaşamla iç içe anlatır. Etki Alanı: Bireysel farkındalık, liderlik, stres yönetimi
• Mindfulness’in İyileştirici Gücü (The Healing Power of Mindfulness) Zihinsel ve fiziksel iyileşme süreçlerinde farkındalığın rolünü açıklar. Etki Alanı: Sağlık, terapi, travma sonrası iyileşme
• Yeni Başlayanlar İçin Farkındalık (Mindfulness for Beginners) Farkındalık pratiğine adım atanlar için temel kavramlar ve uygulamalar sunar. Etki Alanı: Eğitim, kişisel gelişim, koçluk
• İyi Hissetme Sanatı (The Art of Feeling Good) Duygusal dengeyi mindfulness ile kurmanın yollarını anlatır. Etki Alanı: Psikolojik dayanıklılık, duygusal zeka
• Full Catastrophe Living MBSR (Mindfulness Temelli Stres Azaltma) programının temel kitabıdır. Bilimsel temelli, kapsamlı bir rehberdir. Etki Alanı: Klinik psikoloji, tıp, kurumsal dönüşüm.
• Mindfulness for All: The Wisdom to Transform the World Farkındalığın bireyden topluma yayılan etkisini ele alır. Etki Alanı: Sosyal etki, kültürel dönüşüm, aktivizm

Eserlerin Ortak Temaları

• Şimdi’nin Gücü: Geçmiş ve gelecek yerine anın içinde köklenmek.
• Beden-Zihin Bütünlüğü: Fiziksel farkındalıkla zihinsel berraklık arasında köprü kurmak.
• Kendilik Bilinci: Öz-farkındalık yoluyla liderlik ve etki yaratmak.
• Hizmet ve Dönüşüm: Bireysel farkındalığın kolektif faydaya dönüşmesi.

Yazarlar sizi okumaya davet ediyor.

Sevgiyle okuyunuz…