
Kitleyi tanımak için her şeyden önce onun psişik yapısını bilmek gerekmez mi? Bu bireyin psikolojik yapısıyla ne derecede aynılık gösterir? İşte sosyal psikoloji bugün bununla uğraşıyor.
“Kitleler ancak kendilerine dayatılmış olan fikirlere sahiptirler, asla akıl yürütmeye dayalı fikirler öne süremezler.”
— Gustave Le BON
Merhaba
Gustave Le BON, Fransız sosyolog ve antropolog. Toplum ve kitle psikolojisi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınır.
Tıp eğitimi aldığı halde sosyal bilimlere yöneldi.1895 yılında kendisine büyük ün kazandıran ve alanının öncü çalışmalarından biri olan “Kitleler Psikolojisi” adlı eserini yayınladı.
Medeniyetlerin değişmesinden hemen önce, meydana gelen büyük karışıklıkların, ilk bakışta, kavimlerin istilâları ve hükümdar soylarının devrilmesi gibi büyük siyasî değişikliklerin tesiri altında oluştuğu sanılır. Fakat bu hâdiseler dikkatle incelenirse, onların dıştan görünen sebeplerinin arkasında, kavimlerin düşüncelerinde husule gelen değişmelerin hakikî sebep olduğu anlaşılır. Tarihte meydana gelen asıl karışıklıklar, büyüklük ve şiddetleriyle bizi hayrete düşürenler değildir. Medeniyetlerin yenileşmesini doğuran başlıca önemli değişiklikler fikirlerde, anlayışlarda ve inançlarda oluşan değişikliklerdir. Unutulmaz tarihi olaylar, insanların iç dünyalarındaki görünmez değişikliklerin, görünen eseridir. Bu değişiklikler şayet pek seyrek olarak meydana geliyorsa, bunun sebebi, o ırkın psikolojik yapısının temelinde bulunan istikrarlı, sabit unsurların ağır basmasıdır.
Çağımız insan düşüncesinin sürekli değişmekte olduğu nazik ve buhranlı bir devre içinde bulunmaktadır.
Bu değişmenin temelinde iki esaslı olgu vardır; Birincisi, medeniyetimizin bütün unsurlarının kaynağı olan dini, siyasi ve sosyal inançların tahrip edilmiş olmasıdır, ikincisi, bilimlerde teknikte yeni buluşlarının doğurduğu, yepyeni yaşama ve düşünme şartlarının meydana gelmesidir.
Geçmişe ait fikirler her ne kadar sarsılmışsa da henüz kudretlerini muhafaza etmekte ve bunların yerini alacak olanlar ise oluş halinde bulunduklarından yeni çağa bir geçiş ve karşılıklı hali arz etmektedir.
Karmaşanın zorunlu bir hal aldığı böyle bir devirden ilerde nelerin ortaya çıkacağını şimdiden söylemek elbette kolay değildir. Bizim cemiyetimizin yerini alacak olan cemiyetler hangi temel fikirler üzerine kurulacaktır? Bunu henüz bilmiyoruz. Fakat, şimdiden tahmin edebiliriz ki, bu cemiyetlerin oluşumunda artık yeni çağda hakim olan yeni bir güç yer alacaktır. Kalabalıkların kudreti. Bir zamanlar doğru sayılan ve bugün ölmüş bulunan bunca fikirlerin ve ihtilâllerin birbiri ardınca yıktığı bunca iktidarın harabeleri üzerinde, yalnız bu güç yükselmiştir ve yakın bir gelecekte de bütün öteki kuvvetleri mutlak surette yutacağa da benzemektedir. Eski inançlarımızın sarsıldığı ve kaybolduğu, cemiyetlerimizin eski direkleri birer birer yıkıldığı halde, kalabalıkların baskısı ve nüfuzu, hiç bir şeyin baskısı altında olmayan, hükmü daima büyüyen bır güc durumuna gelmiştir. Bu bakımdan İçine girmekte olduğumuz çağ, hakikaten Kitleler Çağı olacaktır.
Kitleler Psikolojisi
Bir psikolojik kitlenin en çok göze çarpan özellikleri şudur:
Kitleyi meydana getiren fertler kimler olursa olsun; yaşama tarzları, işgüçleri, karakterleri yahut zekâları ister benzer, ister ayrı olsun, kalabalık durumuna gelmiş olmaları onlara bir nevi kollektif ruh aşılar. Bu ruh onları, her biri tek başına, ayrı ayrı bulundukları halde duyacaklarından, düşüneceklerinden ve yapacaklarından tamamıyla başka hissettirir, düşündürür ve yaptırır. Bazı fikirler, bazı hisler ancak kitle halinde bulunan fertlerde zuhur eder veya fiil sahasına çıkar. Psikolojik kitle, bir an için birbiriyle kaynaşmış, farklı (heterogene) unsurlardan toplanma geçici bir mahlûk gibidir. Tıpkı canlı bir vücudun hücrelerinin bir araya gelerek, bu hücrelerden her birinin sahip olduğu niteliklerden oldukça farklı nitelikler kazanmış bir varlık oluşturması gibi.
Kendi payınıza düşen bu kitlenin içinde neye dönüşüyor olduğunuzu gözden geçirmek. Sağlam bir psikolojiyi yıkabilecek hiçbir unsur olmadığının altını çizerek; akıl yürütme konusunda ne kadar başarılı olamadığımızı da gözden geçirmek gerek…
Akıl yürütme, muhakeme ya da uslamlama bilinen olgular ve kurallar kullanılarak yeni bilgiye ulaşılmasıdır.
Kitleler Psikolojisi, okumayanlara tavsiye, okuyanlara bilgiyi hatırlatma amaçlı.
Yazarlar sizi okumaya davet ediyor.
Sevgiyle okuyunuz…
Bir Cevap Yazın