
Benlik Üzerine Denemeler, Virginia Woolf
Virginia Woolf’un, şu ana kadar üzerine çokça tartışılmış ve halen tartışılan “benlik” kavramını irdelediği denemeleri…
“Öte yandan her benlik yeryüzünde bir kez, etrafındaki her şeyle; gerçeklikle, toplumla, sıradan hayatın güzellikleri, zevkleri ve trajedileriyle bir çarpışma anında var olur. “
— Virginia Woolf
Merhaba
Virginia Woolf çok çeşitli konularda harikulade düzyazılar yazmışken ben bu seçkiyi “benlik” üzerine odaklandırmayı tercih ettim. Öyleyse hemen cevaplamam gereken soru şu: Neden? Neden kadın haklarını ya da modernlik devrimlerini ya da romanın evrelerini seçmedim? Neden sınırlı, sonlu ve muhtemelen yanıltıcı “benlik”le cebelleşmeye başladım? Neden Woolf’u da peşimden sürükledim. Benlik nedir? Ne demektir? Kimin tanımıdır? Sanatçının kendisi mi, yoksa toplumsal benliği midir? Bireyin kurallarca mecbur edilmiş, maskelerin ardındaki benliği midir? Peki, maske nerede biter, benlik nerede başlar? Bir tane mi benlik vardır, yoksa hesaplanamayacak kadar çok miktarda mıdır? Değişken midir, yoksa bölünemez bir bütün müdür?
Woolf sınırlı, sonlu benliğin tabiatı (Ben Kimim?, “Diğer herkes kim?) ya da bireysel deneyimin nasıl kavranıp ayırt edebileceği ve aktarılabileceği hususlarında büyülenmişçesine takıntılıdır. Bu bireysel benlik herhangi birileridir, herkestir ama yine de her bir benlik tamamen bambaşkadır. Her bir benlik yeryüzünde bir kez etrafındaki her şeyle; Gerçeklikle, Toplumla, sıradan hayatın güzellikleri, zevkleri ve trajedileriyle bir çarpışma anında var olur. Her birimiz “kendim” ya da ” kendin” diye konuşurken , tek olan “benlik” i hayret verici genişlikteki diğer benlik yelpazesinden ayırırız.
“Benlik”, Wool’un dikkate almaya değer bulduğu tek gerçekliktir. Tam o dönemde, romancı Arnold Bennett genç romancıların “gerçek” karakterler yaratamadığını ileri sürmüştür. “Kendime soruyorum” diye yazar Woolf “gerçeklik nedir? Ve gerçekliğin yargıçları kimlerdir? Bir karakter Bay Bennette’e çok gerçek gelirken bana hiç de öyle gelmeyebilir.”
“Kitap Nasıl Okunmalı?”da Woolf kötü yazmanın “benlik”i anımsamakta ya da uyandırmakta zayıf kalmaktan kaynaklanabileceğini öne sürer.
Dolayısıyla, bu denemeler belli bir bireyi ve onun dışarıdaki dünyayla anlık karşılaşmasını canlı bir şekilde tasvir etmektedir. Her biri hem kendi içinde müstesna birer yazım parçasıdır hem de yadsınamayacak tarihsel öneme sahiptir.
Bu denemeleri okuduğumuzda , modernizmin bir asır öncesinin şaşırtıcı ve ürkütücü bir yeniliği olduğunu hatırlamak kamçılayacaktır ve gerçekten deprem niteliğindeki bu kayma Woolf tarafından harikulade ve dahice tarif edilmiştir.
Benlik Üzerine Denemeler, okumayanlara tavsiye, okuyanlara bilgiyi hatırlatma amaçlı.
Yazarlar sizi okumaya davet ediyor.
Sevgiyle okuyunuz…
Bir Cevap Yazın