HIZLI VE YAVAŞ DÜŞÜNME, DANIEL KAHNEMAN

Hızlı ve Yavaş Düşünme, düşünmeyle ilgili düşüncelerinizi sonsuza dek değiştirecek.

“İnsanların yalanlara inanmasını sağlamanın güvenilir bir yolu, onları sık sık tekrarlamaktır, çünkü tanıdık olanı gerçek olandan ayırt etmek kolay değildir.”

— Daniel Kahneman

Merhaba

Amerikalı Nobel Ekonomi Ödülü sahibi psikolog, okuyucuyla canlı bir sohbete giren Kahneman, sezgimize ne zaman güvenip güvenmeyeceğimizi ve yavaş düşünmenin ne zaman daha iyi olacağını öğretiyor. İş ve özel yaşamımızda seçimlerimizi nasıl yaptığımızı ve başımıza sık sık dert açan zihinsel hatalardan korunmanın farklı tekniklerini nasıl kullanacağımızı öğretiyor.

Ne düşündüğünüzü sorduklarında, normalde yanıtlayabilirsiniz. Aklınızdan ne geçtiğini bildiğinize inanırsınız, bunlar çoğunlukla birbirini düzenli bir şekilde izleyen bilinçli düşüncelerden ibarettir. Fakat aklın tek çalışma biçimi bu değildir, hatta tipik çalışma biçimi bile değildir. İzlenimlerin ve düşüncelerin büyük kısmı bilinçli deneyiminizde ortaya çıkar, siz nereden geldiklerini anlamazsınız bile. Karşınızdaki masada bir lamba bulunduğu inancına nasıl vardığınızın, ya da telefonda eşinizin sesindeki tedirginlik işaretini nasıl saptadığınızın veya yol üzerindeki bir tehlikeden kaçınmayı daha bilinçli olarak farkına varmadan nasıl başardığınızın izini süremezsiniz. İzlenimleri, sezgileri ve pek çok kararı üreten zihinsel uğraş aklınızda sessizce devam eder.

Bu kitaptaki tartışmanın büyük bölümü sezgideki yanlılıklarla ilgilidir. Ne var ki benim hataya odaklanmam insan zekâsını ancak, tıbbi metinlerde hastalıklara odaklanmanın sağlıklı olmayı karaladığı kadar karalar. Hayatımızın seyri içinde, normalde izlenim ve duygularımızın bizi yönlendirmesine izin veririz ve sezgisel kanılarımızla tercihlerimize duyduğumuz güven genellikle haklı çıkar. Ama her zaman değil. Bazen yanıldığımız halde kendimizden eminizdir ve tarafsız bir gözlemcinin yanılgılarımızı saptaması bizimkinden daha olasıdır.

Usta sezgisine dair öyküleri hepimiz duymuşuzdur: sokakta satranç oynayanların yanından geçen bir üstadın, hiç duraklamadan “beyaz üç hamlede şah-mat yapar” demesi veya doktorun hastasına bir bakışta karmaşık bir tanı koyması gibi. Usta sezgisi bize sihirli gibi gelir ama öyle değildir. Aslına bakılırsa, her birimiz günde birkaç kez sezgisel uzmanlık gösterileri yaparız. Çoğumuz bir telefon konuşmasında daha ilk sözcükten tehlikeyi saptamakta, bir odaya girdiğimizde hakkımızda konuşulduğunu anlamakta, yandaki şeritten giden sürücünün tekinsiz olduğunu gösteren belli belirsiz işaretlere çabucak tepki göstermekte mükemmelizdir. Her gün sergilediğimiz sezgisel yetenekler, deneyimli bir İtfaiyecinin veya doktorun çarpıcı sezgisinden daha az hayret verici değildir; sadece daha sıradandır.

İsabetli sezgilerin psikolojisi sihir içermez. Satranç ustalarını İnceleyip, binlerce saat oynadıktan sonra tahtadaki taşları bizlerden farklı görmeye başladıklarını ortaya koyan Herbert Simon’ın kısa beyanı, belki de bunun en iyi yorumudur. Simon’ın, usta sezgisinin efsaneleştirilmesiyle ilgili sabırsızlığını şu yazdıklarından hissedebilirsiniz: “Durum bir ipucu vermiş, bu ipucu ustanın belleğinde depolanan enformasyona ulaşmasını sağlamıştır, enformasyon da yanıtı sağlar. Sezgi, tanımaktan, farkına varmaktan ibarettir.”

Kitapbeş kısmı ayrılıyor: 

1. Kısım: İki Sistem

2. Kısım: Kısa Yollar ve Yanlılıklar

3. Kısım: Aşırı Özgüven

4. Kısım: Seçimler

5. Kısım: İki Benlik 

Bu kitap, son yirmi-otuz yıldır psikoloji alanında yapılan keşiflerin ışığında, yargı ve karar alımına ilişkin bugünkü anlayışı yansıtıyor. Hızlı ve Yavaş Düşünme, düşünmeyle ilgili düşüncelerinizi sonsuz dek değiştirecek.

Hızlı ve Yavaş Düşünme, okumayanlara tavsiye, okuyanlara bilgiyi hatırlatma amaçlı.

Yazarlar sizi okumaya davet ediyor.

Sevgiyle okuyunuz…

Bir Cevap Yazın

Please log in using one of these methods to post your comment:

WordPress.com Logosu

WordPress.com hesabınızı kullanarak yorum yapıyorsunuz. Çıkış  Yap /  Değiştir )

Facebook fotoğrafı

Facebook hesabınızı kullanarak yorum yapıyorsunuz. Çıkış  Yap /  Değiştir )

Connecting to %s

%d blogcu bunu beğendi: