Başlıca üç çeşit insan vardır deriz:Bilgisever,ünsever ve parasever insan.

Merhaba,

Devlet, Sokrates‘in sağlıklı ve mutlu bir toplum hayatı için düşündüğü devlet modelini anlatan Platon‘un bir eseridir. Günümüzdeki devlet felsefesi üzerinde temel kaynaklardan biri olması açısından önemlidir. Aynı zamanda mutluluk felsefesi üzerine yazılmış bir metindir.

Devlet’in Önemi

Bugün insanlık adı altında topladığımız değerlerin kaynaklarından biri de Platon‘un Devlet‘idir. Doğuda ve Batıda Hiristiyanlık ve Müslümanlıktan önce kutsal değilse bile, en öncelikli kitap Devlet‘ti. Kaldı ki, ilk Hıristiyan ve Müslüman aydınları kendi din felsefelerini bu kitabın değişik yorumları üstüne kurdular. İdea kuramı, ki Platon‘un hiç de kestireyeceği mistik ve metafizik dünya görüşlerine döküldü, en açık anlatılışıyla bu kitaptadır. Hıristiyanın da Müslümanın gerçek-ötesi ve dünya zindanı 7. kitaptaki mağara benzetmesine bağlanabilir. Hüsn-i mutlak, hayr-i ulâ, fevk-atbia, ilkeler ilkesi, tek Tanrı kavramları Platon‘dan gelme olduğu gibi, Descartes‘ın: “Düşünüyorum, öyleyse varım” özü Platon‘un Devlet’te düşünülen, kavranan dünyayı, örülen dünyadan daha gerçek sayarken söylediklerinin bir özeti gibidir. Platon‘un dinlere yiyecek olmuş yönü bir yana, bugüne kadar ortaya atılmış bütün devlet kuramlarının, komünizm ve nazizm de içinde bütün toplum düzeylerinin Devlet‘te ipuçları, hatta kaynakları bulunabilir. Rönesanstan bu yana politika alanında ne düşünülmüşse, Devlet‘te çekirdek olarak vardır. Hele J.J. Rousseau‘nun devlet ve eğitim üstüne düşündüklerini bu kitapta daha da açık olarak görürsünüz. Devlet insanlığın iliklerine işlemiş bir kitaptır. Böyleyken, ne tuhaftır, en az okunan kitaplardan biri de Devlet’tir.

Devlet’i kim, nerede, ne zaman, nasıl yazdı?

Diyalogların ve hele Devlet’in yazılmasına asıl yol açan olay da Sokrates’in ölümüdür.

Sokrates’in doğduğu yıllarda Atina’da daha çok Sofistlerin sözü geçiyordu. Devlet, insan dışından çok, insan içine çevrik bir kitaptır. Sokrates Sofistlerle birlikte demek istiyor ki; insanın hayatı dünyanın hayatından daha önemlidir; asıl bilgi dünyayı değil, insanı bilmektir. Tanrılar evreni yönetedursun, insan kendi hayatını yönetmelidir, iyiyle kötüyü, doğruyla eğriyi ayırt etmesini öğrenip hem kendini, hem başkalarını adam etmelidir. Bütün bilimlerin amacı insanların daha iyi insan olmalarını sağlamaktır. Sokrates böylece felsefeyi tabiattan çok insana, fizikten çok ahlaka bağlamış, filozofu ister istemez dünya işlerine, politikaya, günlük sorunlara karıştırmış oluyordu. O kadar ki düşüncelerinden çıkan sonuca göre, ya devlet adamının filozof ya da filozofun devlet adamı olması gerekiyordu.

Atina’da demokrasi ile felsefenin sarmaş dolaş olduğu, ya da birbirini didiklediği yıllarda sofistler arasında iki düşünce çatışıyordu: Bunlardan birine göre, insanlar doğuştan iyi ve eşittirler; toplumun kötü düzeni onları bozuyor; güçlüler güçsüzleri eziyor; kanunlar güçlülerin elinde güçsüzlere karşı bır silah oluyor. Öteki düşünceye göreyse, insanlar doğuştan ne iyi ne de eşittirler. Yalnız güçlü ve güçsüzler vardır; güçlünün güçsüzü yönetmesi, ezmesi tabiat gereğidir ve doğrudur; insan haklı olmaya değil, kuvvetli olmaya bakmalıdır. Bu iki düşünceden biri daha çok Atina, öteki daha çok Sparta devletinden örnek alıyordu. Biri daha çok halkçıların, öteki daha çok aristokratların ya da zenginlerin ekmeğine yağ sürüyordu.

İşte Platon’un Devlet diyaloğunun kaynağı bu iki düşüncenin çatışmasıdır.

Denebilir ki, Platon bütün ömrünü Sokrates’i öldürmeyecek, tersine onu ve onun gibileri baş tacı edecek bir toplumun, bir devletin nasıl kurulabileceğini düşünmekle geçirmiştir.

Ne Yunanistan’da ne de belki hiçbir yerde gerçekleşmeyeceğini anladığı en iyi devleti Sokrates’le birlikte bir kitapta kuruyor. Diyaloglarının en güzeli değilse bile çünkü güzel sözü Şölen’e yakışıyor, en zengini, en yüklüsü olan Devlet’te Platon insanlara bütün duygu ve düşüncelerinin, bütün sevgi ve öfkelerinin, şüphe ve hayallerinin özetini veriyor. En iyi devletin bir ütopya olduğunu biliyor elbet, biliyor ama, kurulsun kurulmasın, herkesin böyle bir devlete, yani en doğruya yönelmekle adam olacağına inanıyor. Herkes böyle bir devleti varsayıp onun kanunlarına göre yaşasın, diyor.

Günümüze kadar gelen bu anlayış, halen anlamını korurken, BilgiSever olarak kitabın içinden günümüze gönderme niteliğinde bakalım neler öğreneceğim.

Kafa sporunun her şeyden daha önemli olduğunu belirterek Devlet, okumayanlara tavsiye, okuyanlara bilgiyi hatırlatma amaçlı.

Yazarlar sizi okumaya davet ediyor.

Okuyunuz…

Sevgiyle,

Yasemin Emre (BilgiSever)